Nergård, Stang och Tunold

Nergårdgruppen har 440 anställda. Det är ett av Norges största fiskeriföretag tillika fiskindustriföretag. Ägare i Nergårdgruppen är Arne Stang, Bjarte Tunold och familjerna Kraemer, Torrissen och Nergård. Tidgare ägde Pelagia-koncernen 25% men ska enligt uppgift ha sålt den andelen till andra tre delägarna.

I styrelsen för Nergård Holding AS sitter Arne Stang, Bjarte Tunold, Helge Arvid Møgster och Mads Torrissen. Nergård fiskar i huvudsak torsk, kolja, sej, hälleflundra och annan bottenlevande fisk, men också pelagisk fisk som sill, makrill och lodda. Företaget tillverkar och säljer torkad, saltad, frusen och färsk fisk.

De två huvudägarna i Nergård är annars främst kända för kraschen är 2002 i det som då var Norges största fiskodlings- och fiskeriföretag, Pan Fish ASA. Vid sidan av Stang och Tunold var Arne Nore samt bröderna Jan Otto Hoddevik och Geir Robin Hoddevik huvuägare i bolaget som alltså kraschade rejält år 2002 efter att under en rad år byggts upp genom spektakulära och ibland tveksamma köp och fusioner:

Nore bygde seg opp i Canada

Etter å ha arbeidd m.a. som fiskerisjef og bankmann i Noreg, reiste siviløkonomen Arne Nore på slutten av 1980-talet til Canada og bygde opp eit stort oppdrettsselskap. Då han kom tilbake til Noreg nokre år seinare, hadde han også sikra seg kontrollen over store oppdrettsanlegg her i landet, og skipa i 1992 saman med sambygdingen Bjarte Tunold og Arne Barmen frå Måløy selskapet Pan Fish. Han la hovudsetet for selskapet i Ålesund. Nore var dagleg leiar og største aksjonær fram til konsernet kom i økonomisk krise i 2002.

Størst i Sogn og Fjordane

I Sogn og Fjordane er Pan Fish-gruppa og Domstein-konsernet i 2003 dei totalt dominerande fiskeri- og oppdrettselskapa. I løpet av berre eit par års tid sikra Pan Fish seg kontrollen over store delar av oppdrettsnæringa, foredlingsverksemdene for laks og kvitfisk og sildoljefabrikkane i fylket: I 1999 kjøpte Pan Fish Norway Seafarms der også Gudmun Strømsnes og Ola Braanaas sitt Florø-baserte selskap Go-Fish var hovudaksjonærar. Dette selskapet hadde m.a. overteke Skaarfish sitt produksjonsanlegg i Gunnhildvågen.

Men medan Gudmun Strømsnes vart dagleg leiar for den norske oppdrettsdivisjonen og gjekk inn i konsernstyret i Pan Fish, valde Braanaas å halde seg utanfor Pan Fish med Firda Seafarms, som han sjølv eigde. Dette har Braanaas sidan bygt stort ut m.a. med mange anlegg i Gulen.

I 2000 vart også det suksessrike Global Fish bygd opp og i hovudsak eigd av Måløy-brørne Jan Otto Hoddevik og Geir Robin Hoddevik kjøpt opp av Pan Fish. Geir Robin Hoddevik vart leiar for Pan Pelagic. Også oppdrettsanlegga til den skandale- og konkursråka selskapet OK-Fish Kvalheim kom under kontroll av Pan Fish.

Sterk satsing på sild og kvitfisk

Men Pan Fish hadde appetitt på meir enn berre laks og aure. For å handtere eit stendig større engasjement i fiske og foredling av sild og kvitfisk, skipa det ein eigen divisjon – Pan Pelagic med Geir Robin Hoddevik som dagleg leiar. Dette dotterselskapet skaffa seg m.a. fire store ringnotfarty som dei seinare måtte selje då krisa sette inn i 2002. Dei måtte også kvitte seg med produksjonsanlegget som dei hadde overteke frå Global Seafood i Måløy. Dette vart selt til eit lokalt selskap med namnet Måløy Seafood.

Men Pan Pelagic hadde også visjonar om å verte sterk innan fiskefôrmarknaden. I 2000 kjøpte dei difor m.a. Måløy Sildoljefabrikk A/S med sine to fabrikkar i Vågsøy av Arne Stang i 2000, og Stang vart leiar av fiskfôrdivisjonen i konsernet.

Pan Fish eigd av fjordingar<

På høgda av si verdsomspennande verksemd og verdsett til 13 milliardar kroner, var Pan Fish i hovudsak eigd og styrt av fjordingar gjennom holdingselskapet Pan Holding.

Her eigde Arne Nore saman med sambygdingane frå Bryggja, Bjarte og Leif Petter Tunold, 26 prosent av aksjane. Andre storaksjonærar i dette var måløyværingane Jan Otto Hoddevik og brørne Harald Skaar og Helge Skaar (sjå Skaar & Co.), dessutan Arne Stang frå Stongfjorden og Gudmun Strømsnes frå Flora.

I toppleiinga av konsernet sat Bjarte Tunold som styreleiar, Arne Nore som konsernsjef og styremedlem, Gudmun Strømsnes som divisjonsleiar og styremedlem, Geir Robin Hoddevik som leiar for Pan Pelagic og Arne Stang som leiar i fiskefôrdivisjonen der, og Harald Skaar jr. som leiar av den europeiske marknadsavdelinga i konsernet.

Imperiet raknar

Ved inngangen til 2001 hadde Pan Fish bygt seg opp til å verte eit av verdas største oppdretts- og fiskeriforedlingsselskap og var prisa på børsen til kring 13 milliardar kroner. Men mykje av den raske veksten var basert på enorme lån, noko som gjorde kjempeselskapet spesielt sårbart når konjunkturfallet kom og omsetninga svikta.

Alt i 2001 merka ein problema, men det vart langt verre i 2002. Då stupte Pan Fish-aksjen frå 78 kroner på det meste til kring 60 øre, og m.a. storaksjonærane frå Sogn og Fjordane tapte enorme summar.

Fjordingane ut – bankane tek over

Konsernet vart i januar 2003 berga frå konkurs ved at den Den Norske Bank og banken Nordea tok over styringa og sydde saman ein refinansieringspakke som gav dei kontroll over kring 80 prosent av konsernet. Dei tidlegare eigarane sat etter dette att med berre kring 7 prosent av aksjane. Både grunnleggjaren Arne Nore, styreleiar Bjarte Tunold og Gudmun Strømsnes vart tvinga ut av styret.

Arne Nore fekk halde fram mellombels som konsernleiar ei kort tid før han måtte gå. Den norske Bank reiste erstatningskrav på 72 millionar kroner mot Nore, men tvisten vart løyst med forlik. Men grunnleggjarane hadde sikra seg: Ifylgje forfattaren av boka «Opp som en bjørn – Historien om Pan Fish» (Octavian Forlag 2004), Aslak Berge, var Arne Nore personleg god for 53 millionar og styreformann Bjarte Tunold god for 200 mill. kroner då dei trekte seg ut.

Arne Stang dreiv fiskemjølfabrikkane m.a. i Måløy vidare i selskapet Welcon Pelagic. Hausten 2003 vart selskapet slege saman med Silfas, og konsernet kontrollerer dermed 70 prosent av den norske fiskemjølproduksjonen med eit årleg omsetning på 1,2 milliardar kroner.

Welcon såldes senare till Austevoll-koncernen (familjen Møgster). Familjen Møgster som också tycks ha varit inblandade i Pan Fish, i alla fall vid bildandet av Pan Pelagic ASA där Austevoll Havfiske ASA var en del. Arne Stang och Bjarte Tunold som tycks ha sålt en stor del av sina aktier i Pan Fish innan bolaget kraschade. De blev kom undan med stora pengar och förblev mycket rika.

J. Bergvoll

2010 bildades företaget Nergård Holding AS av Arne Stang och Bjarte Tunold med flera. Detta företag köpte sen upp fiskerikoncernen Nergård AS från Lysnes Invest AS och Hopen Invest AS. I novmeber 2010 var Nergård Holding AS ägt av Welcon AS (Austevollägt), Bollagrunn AS (Tunold), Arne Stang AS och Søstrene Nergård AS med 25% var. Innan det blev klart med att Nergård Holding skulle köpa upp Nergård pågick förhandlingar med Egersund Fisk. Egersund Fisk AS är idag en del av Pelagia (Austevoll och Kverva) precis som Welcon.

Pan Fish såldes av bankerna till John Fredriksen (Geveran Trading) och heter idag Marine Harvest. Ett namn som togs från ett uppköpt nederländskt företag.  Marine Harvest är idag världens största fiskodlingsföretag.

Intressant?
Läs även andra bloggares åsikter om Nergård AS, Arne Stang, Bjarte Tunold, Helge Arvid Møgster, Arne Nore, Jan Otto Hoddevik, Geir Robin Hoddevik, Welcon AS, Bollagrunn AS, Søstrene Nergård AS, Nergård Holding AS, Fiske, Fiskindustri, Demersalt Fiske, Pelagiskt fiske, Ekonomi, Norge